Warszawa to miejsce gdzie spotykają się różne kultury i języki a zainteresowanie treściami po hiszpańsku rośnie z roku na rok. Pracując jako instalator anten satelitarnych cyfra.tv w stolicy i miejscowościach takich jak Józefów czy Ząbki spotykam się coraz częściej z pytaniami o dostęp do programów jak TVE Internacional czy RTVE Play bez konieczności rezygnacji z podstawowych usług takich jak Polsat Box czy Canal+. W tym kompleksowym przewodniku podzielę się wiedzą zdobytą podczas setek instalacji i napraw systemów satelitarnych w regionie mazowieckim. Omówimy krok po kroku jak dobrać sprzęt poprawnie go zamontować i skonfigurować aby cieszyć się stabilnym odbiorem.

Dlaczego sygnał z satelity Astra 19.2°E jest dostępny w Warszawie

Pozycja geograficzna Warszawy umożliwia skuteczny odbiór sygnału z satelity Astra 19.2°E który przenosi bogatą ofertę kanałów hiszpańskojęzycznych. Pokrycie wiązki dla Europy Środkowej jest wystarczająco silne aby zapewnić dobry odbiór na terenie całego województwa mazowieckiego. W praktyce oznacza to że przy prawidłowo dobranej i zamontowanej instalacji można bezproblemowo odbierać darmowe kanały jak Clan TVE czy Teledeporte oraz wiele innych pozycji. Kluczowe jest zrozumienie że parametry techniczne całego systemu od anteny po dekoder muszą być ze sobą kompatybilne a sama instalacja wykonana precyzyjnie.

Dobór odpowiedniej anteny satelitarnej

Wybór średnicy czaszy to pierwsza istotna decyzja. W Warszawie i okolicznych miejscowościach takich jak Pruszków czy Piastów wystarczająca jest antena o średnicy 80 cm do odbioru zarówno Hotbird 13°E (z którego nadają Polsat Box i Canal+) jak i Astra 19.2°E. Modele stalowe sprawdzają się lepiej niż aluminiowe ze względu na odporność na silne wiatry które w regionie występują szczególnie jesienią. Podczas instalacji w Wesołej w zeszłym roku wymieniłem plastikową antenę klienta na stalowy model TechniSat Beta 80 po tym jak pękła podczas wichury. Po montażu parametr MER dla Astry 19.2°E wynosił 15.8 dB co jest wartością bardzo dobrą gwarantującą stabilny odbiór nawet podczas opadów deszczu.

Popularne modele anten w warszawskich instalacjach

• Triax TD 78 - stalowa czasza o średnicy 78 cm z powłoką antykorozyjną idealna do miejskich warunków
• TechniSat Beta 80 - precyzyjnie wykonana z aluminium lekka i trwała
• Gibertini OP 85 - większa czasza polecana gdy występują częściowe przeszkody terenowe

W przypadku budynków w centrum Warszawy gdzie występują ograniczenia montażowe czasami stosuję anteny offsetowe o nieco większej średnicy np. 90 cm aby zrekompensować częściowe zasłonięcie sygnału przez sąsiednie obiekty. Przy wyborze zwracam uwagę na współczynnik szczytowy zysku energetycznego który dla dobrych anten wynosi powyżej 40 dBi. Parametr ten wpływa bezpośrednio na możliwość odbioru słabszych transponderów.

Konwertery satelitarne - serce instalacji

Dla odbioru kanałów hiszpańskich z Astry 19.2°E przy jednoczesnym utrzymaniu dostępu do Polsat Box lub Canal+ z Hotbirda 13°E najlepszym rozwiązaniem jest konwerter monoblock. Pozwala on na odbiór z dwóch satelitów oddalonych o 6.3 stopnia na jednej antenie. W większości warszawskich instalacji stosuję model Opticum LMTP-04H który charakteryzuje się niskim współczynnikiem szumów (0.1 dB) i doskonałą stabilnością parametrów. Podczas serwisu w Otwocku klient skarżył się na zanikanie sygnału z hiszpańskich kanałów przy ładnej pogodzie. Okazało się że stary konwerter miał szumy na poziomie 0.3 dB co powodowało spadek MER do 12.1 dB. Po wymianie na Opticum LMTP-04H wartość MER wzrosła do 15.4 dB a BER spadł z 1E-04 do 1E-07.

Konfiguracja monoblocka w praktyce

Przy montażu konwertera monoblock bardzo ważne jest prawidłowe ustawienie kąta między głowicami. W przypadku pary Hotbird/Astra wynosi on 6.3 stopnia. Głowica dla bliższego satelity (Hotbird 13°E) montowana jest po lewej stronie patrząc na antenę od frontu. Podczas instalacji w Legionowie u klienta który chciał zachować Canal+ i dodać kanały hiszpańskie zastosowałem konwerter Inverto Black Ultra Twin Monoblock. Po precyzyjnym ustawieniu i pomiarze miernikiem satelitarnym uzyskaliśmy MER 16.2 dB dla Hotbirda i 15.7 dB dla Astry co jest wynikiem znakomitym.

System mocowania - stabilność to podstawa

W regionie mazowieckim gdzie występują silne wiatry solidne mocowanie anteny jest podstawą całej instalacji. Stosuję maszty stalowe o średnicy minimum 40 mm z podwójnymi obejmami. W przypadku montażu na elewacji budynku używam specjalnych wsporników z regulacją kąta nachylenia takich jak KST KSP 70 które zapewniają sztywność konstrukcji. Podczas wizyty w Wołominie po nawałnicy klient stracił sygnał z hiszpańskich kanałów. Okazało się że słaby maszt 32 mm wygiął się pod naporem wiatru powodując przesunięcie anteny o 3 stopnie. Sygnał MER spadł do 10.5 dB co uniemożliwiało odbiór. Po wymianie na solidny maszt 50 mm i ponownym ustawieniu MER wrócił do 15.6 dB.

• Maszty ze stali ocynkowanej o grubości ścianki min. 1.5 mm
• Obejmy z podwójnym systemem zaciskania
• Wsporniki elewacyjne z możliwością regulacji w trzech płaszczyznach

Kable i złącza - często pomijany element

Jakość okablowania ma fundamentalny wpływ na parametry sygnału. Stosuję wyłącznie kable koncentryczne z miedzianą żyłą środkową pełnym dielektrykiem i podwójnym ekranem. Minimalna średnica zewnętrzna to 6 mm. Najlepsze wyniki uzyskuję z kablami takimi jak Televes T100 lub Triax TDX 115 które mają tłumienie na poziomie 26-27 dB/100m przy częstotliwości 2150 MHz. W Nowym Dworze Mazowieckim klient skarżył się na niestabilny odbiór kanałów hiszpańskich mimo nowej anteny. Po pomiarach okazało się że stary kabel miał tłumienie 38 dB/100m. Po wymianie na Triax TDX 115 BER spadł z 1E-03 do 1E-07 a MER wzrósł z 12.3 dB do 15.9 dB.

Równie ważne jest prawidłowe wykonanie złączy. Stosuję złącza typu F z mosiądzu i uszczelką chroniącą przed wilgocią. Każde połączenie zabezpieczam taśmą izolacyjną i termokurczliwą. W praktyce widziałem wiele instalacji gdzie problemy z sygnałem wynikały z nieprawidłowo założonych wtyków lub użycia tanich złączek aluminiowych które utleniały się po jednym sezonie.

Proces montażu i ustawienia anteny

Ustawienie anteny na dwa satelity wymaga precyzji. W Warszawie azymut dla Hotbird 13°E to około 166° a dla Astry 19.2°E 160.5° (przy elewacji 28.5°). W praktyce zaczynam od znalezienia silnego transpondera z Hotbirda (np. 10930 V) a następnie dostrajam pozycję dla Astry używając transpondera z hiszpańskimi kanałami (np. 12070 V). Stosuję profesjonalny miernik sygnału satelitarnego taki jak RoverSST HD Ranger który pozwala na jednoczesny pomiar MER i BER dla obu satelitów. Podczas instalacji w Markach klient sam próbował ustawić antenę używając aplikacji w telefonie ale uzyskał jedynie MER 10.2 dB na Astrze co powodowało zaniki obrazu. Po precyzyjnym ustawieniu z miernikiem uzyskaliśmy 16.1 dB i stabilny odbiór.

Typowe wartości pomiarów w poprawnie wykonanej instalacji

Integracja z dekoderami Polsat Box i Canal+

Współczesne dekodery Polsat Box oraz Canal+ bez problemu współpracują z systemami dwusatelitarnymi. Po podłączeniu kabla z konwertera monoblock należy skonfigurować ustawienia tunera. W menu instalacyjnym wybieramy opcję DiSEqC 1.0 i przypisujemy port A do Hotbirda a port B do Astry. Po zapisaniu ustawień należy wykonać automatyczne skanowanie kanałów. W dekoderach Polsat Box hiszpańskie kanały pojawią się zazwyczaj w numeracji powyżej 1000. W przypadku Canal+ często są one grupowane w sekcji kanałów międzynarodowych.

Podczas konfiguracji w Falenicy klient posiadający najnowszy model Polsat Box Mini miał problem z rozpoznaniem konwertera monoblock. Okazało się że w ustawieniach fabrycznych wybrany był tryb Single. Po zmianie na DiSEqC 1.0 i prawidłowym przypisaniu portów system poprawnie znalazł wszystkie transpondery z obu satelitów. Sygnał na hiszpańskich kanałach utrzymywał się na poziomie 78% co odpowiadało MER 15.3 dB.

Rozwiązywanie typowych problemów z odbiorem

Nawet najlepsza instalacja może z czasem wymagać interwencji. Najczęstsze problemy jakie naprawiam w Warszawie i okolicach to spadek siły sygnału spowodowany przestawieniem anteny przez wiatr lub osłabienie parametrów z powodu zużycia elementów. W takich sytuacjach zaczynam od pomiarów sygnału na wyjściu z konwertera. Jeśli wartości są niskie sprawdzam ustawienie anteny i stan okablowania. W Łochowie klient zgłosił całkowity brak hiszpańskich kanałów przy prawidłowym działaniu Polsat Box. Okazało się że uszkodzeniu uległ port B w konwerterze monoblock odpowiedzialny za Astrę. Po wymianie na nowy konwerter Golden Interstar GIMB-04 sygnał wrócił do normy.

Typowe usterki i sposoby ich naprawy

• Spadek MER poniżej 12 dB - najczęściej spowodowany przestawieniem anteny lub złym stanem złączy
• Zanik sygnału podczas deszczu - zwykle wina niedostatecznej średnicy anteny lub zużytego kabla
• Brak konkretnych kanałów - problem z konfiguracją DiSEqC w dekoderze lub uszkodzeniem jednej ścieżki w konwerterze
• Zakłócenia w obrazie - często wynikają z uszkodzenia ekranu kabla lub bliskości źródeł zakłóceń elektromagnetycznych

Dodatkowe elementy poprawiające niezawodność

W instalacjach które montuję szczególnie na terenach podwarszawskich gdzie występują częste burze zawsze stosuję ochronniki przepięciowe. Montuję je zarówno po stronie anteny jak i przed dekoderem. Polecam modele takie jak Delta Ohm LP SAT które skutecznie chronią przed skutkami wyładowań atmosferycznych. Dodatkowo w przypadku długich tras kablowych powyżej 30 metrów stosuję wzmacniacze sygnału montowane blisko anteny. W jednej z instalacji w Ożarowie Mazowieckim gdzie długość okablowania wynosiła 45 metrów zastosowałem wzmacniacz Televes 5525 co pozwoliło utrzymać MER na poziomie 15.1 dB przy kablu Triax TDX 115.

Alternatywne metody odbioru treści po hiszpańsku

Oprócz tradycyjnego odbioru satelitarnego z Astry 19.2°E istnieją inne możliwości dostępu do hiszpańskich treści. W internecie działa rozbudowana sieć telewizji webowej oferująca pakiety międzynarodowe jednak często wiąże się to z dodatkowymi kosztami. Dla osób poszukujących darmowych opcji ciekawą alternatywą może być telewizja naziemna DVB-T2 która w stolicy oferuje doskonały zasięg. Z wieżowców w Śródmieściu czy na Mokotowie można bez problemu odbierać kilkadziesiąt programów w jakości HD. Do odbioru polecam anteny szerokopasmowe takie jak Telmor TWA-1090 które zapewniają stabilny odbiór na częstotliwościach 470-790 MHz. Podczas instalacji na Ursynowie instalatorzy cyfra.tv uzyskali MER na poziomie 25 dB dla multipleksu MUX-3 co gwarantowało idealny obraz bez zaników.